Acerola- naturalna witamina C

Acerola, nazywana bywa również wiśnią z Barbados, ma więcej witaminy C niż cytryna. Jest to owoc wieczni zielonego drzewa z Ameryki Środkowej. Jak w większości krajów tego regionu, acerola znalazła swoje miejsce w medycynie naturalnej.

Wygląd

Owoce Aceroli są małe, zaokrąglone, podobne do wiśni, posiadają piękny pomarańczowo- czerwony kolor, cienką skórkę i oryginalny soczysty miąższ o słodkawo-kwaśnym smaku. Wewnątrz każdego owocu znajdują się aż 3 pestki. Świeże owoce aceroli łatwo ulegają fermentacji, muszą więc zostać szybko po zbiorze spożyte lub przetworzone. W naszym rejonie nie mamy dostępu do owoców prosto z drzewa, musimy więc zadowolić się acerolą w soku, proszku lub w tabletkach.

Skład i działanie

Duże zainteresowanie acerolą wynika przede wszystkim z bardzo wysokiej zawartości witaminy C. Owoce swoją czerwoną barwę zawdzięczają antocyjanom i karotenoidom, których poziom rośnie około 25 dni po kwitnieniu (1, 2). Owoce aceroli zawierają około 17 różnych karotenoidów, spośród których najwyższe stężenie wykazuje β-karoten (do 75%) (2). Karotenoidy są związkami neutralizującymi reaktywne formy tlenu i wolne rodniki. Ta cecha zapewnia im działanie ochronne przed licznymi przewlekłymi schorzeniami. Odpowiadają również za syntezę witaminy A, która jest niezbędna do prawidłowego widzenia (3). Cukrami występującymi w największej ilości w owocach aceroli są fruktoza i glukoza (4). Do głównych aminokwasów natomiast należą: kwas asparaginowy, alanina, prolina, seryna oraz GABA (5). Zawartość antocyjanów w aceroli jest silnie uzależniona od miejsca uprawy. Antocyjany mają działanie kardioprotekcyjne i wpływają na zmniejszenie ryzyka rozwoju miażdżycy (7). Związki te mają pozytywny wpływ na komórki śródbłonka naczyń poprzez stymulację uwalniania tlenku azotu, który odpowiada za rozszerzanie naczyń krwionośnych, zmniejszanie agregacji płytek krwi i ograniczenie osadzania się lipoprotein w ścianach naczyń (8). Antocyjany mają również pozytywny wpływ na wzrok poprzez poprawienie mikrokrążenia (9) oraz usprawnienie regeneracji rodopsyny (10). Owoce aceroli zawierają również potas, fosfor, wapń, żelazo, a także witaminy z grupy B, przede wszystkim tiaminę, ryboflawinę i niacynę (6).

Witamina C w aceroli

W 100 g świeżej masy z owoców aceroli znajduje się 1000-4500 mg witaminy C. Stanowi to około 3% składu tego owocu (11). Zawartość witaminy C jest silnie uzależniona od stadium rozwoju owocu. Rozróżnia się trzy stadia dojrzewania owoców aceroli. W stadium pierwszym są one zielone, w drugim żółte, a w trzecim czerwone. Wyższą zawartość witaminy C obserwuje się w stadium niedojrzałym (zielone owoce). Obniżanie zawartości tego związku wraz z dojrzewaniem tłumaczone jest utlenianiem biochemicznym (12). Witamina C jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Umożliwia ona m.in. aktywację wielu enzymów, syntezę kolagenu, kortykosteroidów, niektórych neuroprzekaźników (13). Witamina C wzmacnia odporność na infekcje, jest niezbędna do gojenia się ran oraz odgrywa kluczową rolę w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Jej niedobór prowadzi między innymi do szkorbutu

Formy spożywcze aceroli

Ze względu na wspomnianą delikatną strukturę miąższu, dojrzałe owoce aceroli nie mogą być długo przechowywane. W związku z tym konieczne są procesy szybkiego przetwórstwa prowadzące do uzyskania soków, preparatów sproszkowanych czy mrożonych koncentratów. Warto pamiętać, że aby utrzymać prozdrowotne działanie preparatów pochodzących z tych owoców, konieczne jest utrzymywanie ich w odpowiedniej temperaturze. Wysoka temperatura doprowadza do utraty antyoksydacyjnych wartości kwasu askorbinowego – witaminy C.

Acerola w kosmetyce

Preparaty na bazie aceroli znalazły również zastosowanie w kosmetyce. Obecny w owocach beta-karoten poprawia stan cery trądzikowej, natomiast wysokie stężenie witaminy C opóźnia pojawianie się zmarszczek. Ekstrakty z tego owocu stosowane w kosmetyce dostępne są w postaci kremów i maseczek do twarzy.

Na podstawie:

1. Carrington CMS, King RAG: Fruit development and ripening in Barbados cherry, Malpighia emarginata DC. Sci Horticult 2002; 92: 1-7.

2. Mezadri T, Perez-Galvez A, Hornero-Mendez D: Carotenoid pigments in acerola fruits (Malpighia emarginata DC.) and derived products. Eur Food Res Technol 2005; 220: 63-69.

3. Zhang S, Hunter DJ, Forman MR et al.: Dietary carotenoids and vitamins A, C and E and risk of breast cancer. J Natl Cancer Inst 1999; 91: 547-556.

4. Righetto AM, Netto FM, Carraro F: Chemical composition and antioxidant 519 activity of juices from mature and immature acerola (Malpighia emarginata DC). Revista de Agaroquimica y Tecnologia de Alimentos 2005; 11(4): 315-321.

5. Hanamura T, Uchida E, Aoki H: Skin-lightening effect of a polyphenol extract 438 from Acerola (Malpighia emarginata DC.) fruit on UV-induced pigmentation. Biosci Biotechnol Biochem 2008b; 72(12): 3211-3218.

6. Mezadri T, Villano D, Fernandez-Pachon MS et al.: Antioxidant compounds and antioxidant activity in acerola (Malpighia emarginata DC.) fruits and derivatives. J Food Comp Anal 2008; 21: 282-290.

7. Mazza GJ: Anthocyanins and heart health. Ann Ist Super Sanita 2007; 4: 369-374.

8. Duffy SJ, Keaney JF, Holbrook M et al.: Short- and long-term black tea consumption reverses endothelial dysfunction in patients with coronary artery disease. Circulation 2001; 104: 151-156.

9. Lutomski J: Borówka czernica – na lepsze widzenie. Wiad Ziel 2002; 1: 1-2.

10. Alfieri R, Sole P: Influence of anthocyanosides administered parenterally on the adaptoelectrorwtinogram of the rabbit. C R Seances Soc Biol Fil 1964; 1(58): 2338-2341.

11. Lima VLAG, Melo EA, Maciel MIS et al.: Total phenolic and carotenoid contents in acerola genotypes harvested at three ripening stages. Food Chem 2005; 90: 565-568.

12. Vendramini AL, Trugo LC: Chemical composition of acerola fruit (Malpighia punicifolia L.) at three stages of maturity. Food Chem 2000; 71(2): 195-198.

13. Nawrot A (red.): Encyklopedia Biologia. GREG, Kraków 2010: 600.