Aloes – najbardziej biologicznie czynna roślina na świecie

Aloes pochodzi z krajów śródziemnomorskich, występuje także na wschodzie Afryki, Półwyspie Arabskim, w Chinach oraz na Madagaskarze. Jest tropikalną i subtropikalną rośliną, szeroko rozpowszechnioną w południowej części Ameryki Północnej oraz rejonie Morza Karaibskiego. Spośród 360 gatunków aloesu, z których 20 uważa się za lecznicze, w dermatologii kosmetyce i farmacji zastosowanie znalazły dwa gatunki: aloes zwyczajny (Aloe barbadensis Mill., nazywany też Aloe vera L.) oraz aloes drzewiasty (Aloes arborescens Mill.). Wszystkie jego gatunki, z wyjątkiem Aloe vera, są pod ochroną.

Zawartość składników odżywczych

Miąższ liści aloesu składa się w 96% z wody i 4% suchej masy, w której znajduje się ogromna liczba aktywnych składników. Z tego 73% suchej masy to błonnik, a niemal 17% to popiół (3). Aloes zawiera ponad 75 potencjalnie aktywnych składników, które się identyfikuje w roślinach, i według Światowej Organizacji Zdrowia jest najbardziej biologicznie czynną rośliną na świecie (2).

W miąższu aloesowym znajdują się minerały, aminokwasy, witaminy, enzymy, polisacharydy i inne związki, które mają dobroczynny wpływ na stan skóry i całego organizmu człowieka. Ze względu na właściwości buforujące jest on regulatorem korygującym i stabilizującym równowagę kwasowo-zasadową skóry. W kosmetologii, farmacji i przemyśle spożywczym zastosowanie znalazł głównie aloes zwyczajny (1).

Ogólne działanie Aloesu

Holistyczne działanie aloesu na organizm ludzki to działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, przeciwbólowe, wzmacniające odporność organizmu, wspomagające regenerację i odbudowę tkanek, ściągające, odkażające, antynowotworowe. Aloes zawiera aż 6 substancji antyseptycznych (1).

Działanie na układ pokarmowy

Aloes pobudza wzrost dobroczynnych bakterii Lactobacillus w organiźmie. Sok z aloesu w stężeniu 5% promuje wzrost L. acidophilus, L. plantarum i L. casei (7). Aloes hamuje rozwój streptokoków, grzybów Candida albicans, gronkowców, jak również Helicobacter pylor, Salmonella, Shigella. Aloes działa również prebiotycznie na florę jelitową. Ponadto działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, przeciwdrobnoustrojowo, przyspiesza gojenie nadżerek i owrzodzeń śluzówki żołądka i jelit. Wspomaga leczenie np. choroby Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (7).

Działanie na wagę

Sok z aloesu może wpływać na poziom insuliny – zmniejszając go, ponadto ma wpływ na florę bakteryjną jelit – poprawiając ją. Wpływa także na zmniejszenie stanów zapalnych. Spożywanie aloesu może zatem zmniejszyć insulinooporność. Przeprowadzone dwumiesięczne badanie w Indiach na 5000 pacjentów (2/3 diabetycy), którzy spożywali codziennie 100 g świeżego miąższu aloesu wykazało stabilizację porannych i po posiłkowych poziomów glukozy u wszystkich z wyjątkiem 177 pacjentów (2). Pod wpływem spożywania aloesowego soku w grupach badanych zaobserwowano korzystniejszy profil lipidowy (1).

Zastosowanie

Ze  względu  na  swoje  liczne  właściwości  i  skład chemiczny aloes szeroko stosowany jest przez przemysł. Przemysł kosmetyczny wykorzystuje liście aloesu do produkcji kremów, balsamów, mydeł, emulsji do  i  po  opalaniu,  płynów  do  kąpieli  oraz  maseczek ziołowych.  Przemysł  farmaceutyczno-kosmetyczny produkuje preparaty leczące zmiany skórne np. trądzik, szampony przeciwłupieżowe, preparaty przeciw wypadaniu włosów (6,7). Zaś najczęściej spotykanymi wyrobami spożywczymi z  dodatkiem  aloesu  są m.in.: soki z miąższu liści aloesu bez dodatków, jak również uzupełniane biosiarką, żurawiną z jabłkiem, brzoskwinią oraz sokiem z winogron. Nabyć można również zieloną herbatę z aloesem, jogurty z samym miąższem  aloesowym  oraz  dodatkowo  uzupełniane limonką, markują lub omega 3. Aloes wykorzystany jako dodatek do produktów spożywczych przyczynia się do wzrostu wartości odżywczej, odporności organizmu, poprawy trawienia, podwyższenia  atrakcyjności  sensorycznej  oraz  bezpieczeństwa  wyrobu.  Dlatego  też  ważna  jest  jakość stosowanego wsadu, tak aby nie przyczynił się on do obniżenia wartości produkowanego wyrobu.

Na podstawie

1. Aloes w kosmetologii i dermatologii, Kosmetologia estetyczna, vol. 5/2016

2.  Danhof  IE.  Position  statement  on  polysaccharides.  1998, www.gothica.com.iasc/poly.html

3.  Kodym  A.  Substancje  biologicznie  aktywne  liści  aloesu drzewiastego  (Aloe  arborescens  Mill.)  uprawianego w cieplarniach Zakładów Zielarskich „Herbapol” w Klęce. Farm Pol 1998, 54 (19): 887-892

4.  Ciołkowska-Paluch G. Aloes w kosmetyce. Wiad Ziel 1996, 3: 5.

4. Foster M., Hunter D., Samman S.,Evaluation of the Nutritional and Metabolic Effects of Aloe vera. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK92765/

5. Cieślik E., Turcza K., Właściwości prozdrowotne aloesu zwyczajnego Aloe vera (L.) Webb. (Aloe barbadensis Mill.).Borgis – Postępy Fitoterapii 2/2015, s. 117-124. http://www.czytelniamedyczna.pl/5260,wlasciwosci-prozdro-wotne-aloesu-zwyczajnego-aloe-vera-l-webb-aloe-barbadensis-mi.ht

6. Gupta V.K., Malhotra S., Pharmacological attribute of Aloe vera: Revalidation through experimental and clinical studies. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3611630/

7. Haley M., What Is Aloin? https://www.aloe1.com/what-is-aloin/