Kolcowój pospolity, inaczej kolcowój szkarłatny (Lycium barbarum L.), należy do rodziny psiankowatych (Solanaceae).
Jest krzewem osiągającym wysokość do 2 metrów o liściach o kształcie eliptycznym, w kolorze szarozielonym. Pień krzewu jest nagi, a gałęzie pokryte są cierniami. Owoce mają kształt wrzecionowaty lub jajowaty z ostrym wierzchołkiem w barwach od żółtopomarańczowej do ciemnoczerwonej i mają cierpko-słodki smak.Ojczyzną kolcowoju jest Azja,głównie północnowschodnie Chiny. Do Europy roślina ta została sprowadzona w XVIII wieku.
Owoce kolcowoju są także zwane azjatycką wilczą jagodą lub jagodą licyjską, występują w wielu odmianach. Jednakże najbardziej cenione i najbardziej rozpowszechnione są te „dziko” rosnące w Tybecie i Himalajach na terenach nieskażonych zanieczyszczeniami przemysłowymi. Do najważniejszych związków zawartych w nich należą: aminokwasy, polisacharydy, nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy (C, E, B1, B2, B6), karotenoidy (β-karoten, zeaksantyna, luteina, likopen), betaina, fizalina oraz składniki mineralne, np. żelazo, wapń, cynk, selen. Owoce te są bogatym źródłem antyoksydantów, do których należą m.in. polifenole, flawonoidy. Ważnym składnikiem są również fitosterole, w tym β-sitosterol.
Tak bogaty skład tłumaczy wielość tradycyjnych zastosowań dla owoców Lycium barbarum. Są stosowane jako środek tonizujący, pomocniczo przy chorobach serca, płuc, nerek czy wątroby. Postuluje się ich korzystne działanie również przy dolegliwościach reumatycznych. Wykorzystywane są do oczyszczania krwi oraz jako środek poprawiający wzrok, pracę mięśni czy wzmacniający kości. Według niektórych hipotez wykazują również działanie hipolipemiczne, dzięki czemu zapobiegają przemianom tłuszczowym wątroby. Stosuje się je w celu wzmocnienia i regulacji pracy układu trawiennego, wspomagania funkcjonowania układu odpornościowego, a także jako środek poprawiający potencję. Wzmacniają ogólną kondycję fizyczną organizmu oraz obserwuje się ich korzystny wpływ na spowolnienie procesów starzenia.
wpływa na witalność
łagodzi procesy starzenia
wpływa na dobre samopoczucie
podnosi wytrzymałość organizmu
Całkowita zawartość polifenoli w innym badaniu została określona na 256 – 282 mg/100 g suchej masy w przeliczeniu na kwas galusowy. W tym samym eksperymencie zwrócono uwagę na obecność hiperozydu jako jedynego flawonolu, w ilości 116 mg/100 g suchej masy. Oznaczono również cztery pochodne kwasu cynamonowego: kwas kawowy w ilości 110 mg/100 g, kwas chlorogenowy – 113 mg/100 g, kumarowy – 111 mg/100 g i ferulowy – 126 mg/100 g, a także pochodną kwasu benzoesowego – kwas galusowy w ilości 15 mg/100 g oraz katechinę i epikatechinę – odpowiednio 119 i 229 mg/100 g suchej masy.
Zawartość witaminy C ocenia się na około 42 mg/100 g, co w klasyfikacji produktów bogatych w kwas askorbinowy stawia owoce goji obok owoców cytrusowych (cytryna i pomarańcza średnio zawierają ok. 50mg/100g). Oprócz tego oznaczono w nich witaminy z grupy B – ryboflawinę (B2) oraz tiaminę (B1). Jagody goji są też źródłem związków mineralnych, takich jak: potas i sód (3,8–7,1 mg/g), fosfor, magnez i wapń. Zawartość żelaza wynosi ok. 5,5 mg na 100 g owoców. W mniejszej ilości rzędu 28‒56 ng/g, występują w kolejności: cynk, mangan, miedź, nikiel, molibden oraz kobalt.
Dostępne są owoce suszone oraz przetwory, głównie soki. Należy również pamiętać, iż jagód tych nie powinny spożywać osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe. W Polsce można kupić suszone owoce lub soki i kapsułki z owoców goji. Wydaje się, że potrzeba jeszcze wielu badań, by dobrze poznać właściwości tego owocu z Dalekiego Wschodu, ale już teraz wydają się być obiecującym kandydatem na listy tzw. żywności bioaktywnej lub „super żywności”.
dr Katarzyna Paradowska, mgr Marta Czerniejewska