Nie bez powodu mówi się: zdrowy jak rzepa. Korzeń tej rośliny – bulwa pokryta czarną skórką, pod którą kryje się biały miąższ o ostrym smaku – ma walory zarówno odżywcze, jak i lecznicze. Czarna rzepa, zwana także czarną rzodkiewką, jest jednorocznym warzywem bulwiastym o charakterystycznym, ciemnym korzeniu. Czarna rzepa uprawiana jest w Europie od mniej więcej XIII w., choć znana była już starożytnym Egipcjanom, dla których stanowiła ważny element codziennej diety. Jest bogactwem witamin, a także wielu innych cennych związków. Czarna rzepa to zdrowe i bogate w witaminy warzywo, które w ostatnich latach zostało nieco zapomniane. Obecnie używana jest głównie do produkcji szamponu oraz kosmetyków do pielęgnacji włosów. Jej właściwości sprawiają, że można ją dodawać do wielu potraw.
Czarna rzepa w stanie dzikim występuje dość powszechnie jeszcze na wybrzeżach Morza Śródziemnego, w Polsce znamy tylko jej odmiany uprawne. Bulwy zbiera się późną jesienią, tuż przed przymrozkami, i przechowuje w piwnicy lub kopcu przysypanym wilgotnym piaskiem. Osiąga zazwyczaj ponad pół metra wysokości, najczęściej nie przekracza 70 cm. Najlepiej rośnie w miejscach nasłonecznionych i w półcieniu, na żyznych i dobrze przepuszczalnych glebach, ale tylko z tych głębokich gleb rzepa jest delikatna i soczysta.
Korzeń rzepy zawiera glikozydy gorczyczne, które są bogactwem w cennych związków siarki. W chwili rozdrabniania bulwy glikozydy ulegają rozpadowi. Powstają wówczas lotne związki- izosiarkocyjanidy, zwane olejkami gorczycznymi, o charakterystycznym smaku i ostrym zapachu. Mają one silne działanie – intensywnie zwiększają ukrwienie skóry, pobudzają wydzielanie śliny, soków trawiennych i żółci. Rzepa zawiera też fitoncydy, czyli substancje tożsame do antybiotyków, które zatrzymują rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych. W bulwach rzepy znajduje się też rafanina i rafanol (związki siarkowe) o działaniu odkażającym i przeciwłojotokowym, a także cukry, enzymy, duże ilości witaminy C, B1 i B2, PP oraz sole mineralne- głównie potasu, żelaza, wapnia, magnezu, siarki i fosforu. Ta kombinacja cennych składników sprawia, że rzepa ma mnogie zastosowania i sprawia, że to jedno z najzdrowszych warzyw, które warto włączyć do diety.
Czarna rzepa jest bogactwem antyoksydantów oraz witaminy C. Pozwala zachować jędrną i gładka skórę. Stosując zewnetrznie świeżo wyciśnięty sok lub okłady ze startej bulwy usuniemy niechciane wągry, krostki oraz blizny potrądzikowe. Ma także działanie rozjaśniające i rewitalizujące, właśnie dzięki witaminie C. Wyciągi z czarnej rzodkwi posiadają silne właściwości moczopędne, odtruwające, wzmagające produkcję żółci i odkażające układ pokarmowy. Działają rozkurczowo- usuwają nadmierną produkcję gazów z organizmu poprzez przyspieszoną perystaltykę jelit. Są bardzo skuteczne w leczeniu zaparć i w leczeniu niedostatecznej produkcji soku żołądkowego. Ponadto pobudzają krążenie krwi, mają zastosowanie przeciwreumatyczne, przeciwbólowe i przeciwzapalne. Zwiększa wydzielanie soków trawiennych, działa żółciopędnie i przeciwbakteryjnie w przewodzie pokarmowym. Pomaga przy kaszlu, zapaleniu górnych dróg oddechowych, kamicy moczowej i niedokrwistości, a sok stosowany zewnętrznie- przy nerwobólach i zapaleniu korzonków.
wzmacnia kości oraz chrząstki
podnosi odporność organizmu
poprawia pracę układu pokarmowego
korzystnie wpływa na stan skóry głowy
Wyciąg z korzeni czarnej rzepy jest ważnym składnikiem wielu preparatów ziołowych, przede wszystkim wspomagających czynność wątroby, można go znaleźć także w środkach wspomagających odchudzanie. Działa rozkurczowo, usuwa nadmierną produkcję gazów z organizmu poprzez przyspieszoną perystaltykę jelit. Jest bardzo skuteczna w leczeniu zaparć i w leczeniu niedostatecznej produkcji soku żołądkowego. Ponadto pobudza krążenie krwi, ma zastosowanie przeciwreumatyczne, przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Napar lub okłady z czarnej rzepy korzystnie wpływają na skórę głowy oraz nasze włosy. Zmniejszają ich wypadanie oraz pobudzają mikrokrążenie skóry. Regularne stosowanie pozwala na wzrost nowych mieszków włosowych. Czarna rzepa ma dobroczynny wpływ na włosy ze względu na cenne źródło pierwiastków wzmacniających cebulki włosowe oraz przyspieszające porost włosów: siarkę, cynk, fluor, mangan, magnez, żelazo, fosfor, potas, wapń. Jak informują kosmetolodzy, w czarnej rzepie można znaleźć również rafaninę oraz rafanol, które wykazują odkażające i przeciwłojotokowe działanie. Związki zawarte w czarnej rzepie sprawiają, że stosowanie tego warzywa sprawdza się w terapii wielu schorzeń związanych ze skórą głowy. Rzepa działa także przeciwłojotokowo oraz zmniejsza łupież- zarówno suchy jak i tłusty. Wmasowując sok lub napar oczyścimy skórę oraz zmniejszymy przetłuszczanie włosów. Pomaga oczyścić wątrobę z toksyn oraz zmniejsza stany zapalne śluzówek.