Łopian większy (Arctium lappa L.), – to zioło znane pod wieloma nazwami, między innymi; łopuch, głowacz, kostropień, topień, rzepy, rzep, dziady. Łopian to gatunek rośliny dwuletniej z rodziny astrowatych. Występuje w Europie, na Syberii, w Himalajach, Chinach, Japonii, Azji Mniejszej, na Kaukazie, a jako gatunek zawleczony również w Ameryce Północnej i Południowej. Znany był już w epoce brązu dlatego tez liczne zapisy donoszą iż w starożytności uważany był za roślinę leczniczą. Wspominają o nim Dioskorides, Pliniusz i Galen, a w średniowieczu święta Hildegarda, która bardzo ceniła jego wielostronne działanie. Łopian kojarzymy przede wszystkim z jej charakterystycznymi haczykowatymi owocami, nieprzypadkowo zwanymi rzepami, ponieważ w czasie spaceru po łące chętnie przyczepiają się do różnych części garderoby. Jednak łopian wykazuje również mnóstwo cennych właściwości. Zarówno dla zdrowia, jak i urody. Łopian rośnie na terenie całej Polski. Jest to popularna, duża roślina zielna, szeroko się rozrastająca. W pierwszym roku wegetacji tworzy różyczkę liściową dużych liści, dopiero w drugim roku z korzenia wyrasta łodyga kwiatowa. Właściwości lecznicze łopianu są wykorzystywane w medycynie naturalnej od wieków. Zastosowanie w lecznictwie, a także w kosmetyce, znalazł zwłaszcza korzeń łopianu, który wspomaga trawienie, leczenie cukrzycy, łagodzi bóle reumatyczne. Natomiast olej łopianowy, pozyskiwanych z korzenia łopianu to antidotum na wypadające włosy. Łopian był tradycyjnym lekarstwem na podagrę, gorączkę, kamienie nerkowe. Już w XVII wieku, Culpeper pisał, „Nasiono jest bardzo zalecane na łamanie kamieni i wydalanie ich przez mocz”. Do dziś łopian uznawane jest za zioło oczyszczające, używany zarówno w Zachodniej jak i chińskiej medycynie naturalnej jako zioło odtruwające. Nasiona łopianu są używane w celu usuwania toksyn w gorączkach i infekcjach takich jak świnka, odra. Korzeń łopianu pomaga organizmowi eliminować zbyteczne produkty przemiany materii w chronicznych chorobach skóry i zapaleniu stawów. W niektórych krajach młode korzenie używane są jako jarzyna, a także jako zastępstwo ziemniaków w zupach.
Łopian zawiera m.in. olejki eteryczne, kwasy organiczne, fitosterole, sole mineralne, substancje białkowe i inulinę. Inulina to polisacharyd– substancja, która pomaga w normalizowaniu poziomu cukru we krwi, a także zmniejszaniu insulinooporności. W medycynie ludowej stosuje się łopian w leczeniu wczesnej fazy cukrzycy. Łopian zawiera także mnóstwo innych substancji, takich jak : śluzy, gorycze, garbniki, proteiny, glikozydy (arkcyina), żywice i tłuszcz. Obecne są też sole mineralne, głównie fosfor, potas i wapń. W liściach znajdziemy także witaminę C. Głównym surowcem zielarskim jest korzeń, który zbiera się wyłącznie ze stanu naturalnego, kopiąc go jedynie z młodych, jeszcze nie kwitnących (jednorocznych) roślin późną jesienią lub wczesną wiosną, jeszcze przed ruszeniem wegetacji. Stare korzenie są bowiem zdrewniałe, włókniste i bezwartościowe jako surowiec leczniczy. Te młode wykopuje się w całości, szybko płucze pod bieżącą wodą lub czyści na sucho, kroi wzdłuż i suszy w temperaturze nieprzekraczającej 50 stopni Celsjusza.
Łopian zwiększa wytwarzanie soku żołądkowego, a także żółci w wątrobie oraz enzymów trawiennych w trzustce i usprawnia ich przepływ do dwunastnicy. Dzięki temu łopian ułatwia trawienie i przyswajanie pokarmów. Odwary i sok ze świeżego korzenia łopianu stosuje się wewnętrznie w mało nasilonych nieżytach przewodu pokarmowego, wątroby i dróg żółciowych.
W ziołolecznictwie łopian był stosowany jako środek obniżający poziom cukru we krwi u diabetyków. Właściwości przeciwcukrzycowe łopian zawdzięcza dwóm związkom. Pierwszym z nich jest inulina – substancja, która w organizmie przekształca się we fruktozę dobrze tolerowaną przez diabetyków. Inulina pomaga w normalizowaniu glikemii w przebiegu cukrzycy typu 2, a także zmniejszania insulinooporność. Z innych badań wynika, że za działanie przeciwcukrzycowe odpowiedzialny jest kwas arktygenowy, który wpływa prawdopodobnie na zwiększenie wydzielania insuliny przez trzustkę, co jest procesem zaburzonym w przypadku cukrzycy.
Sok z korzenia łopianu ma działanie moczopędne, usprawnia usuwanie z organizmu szkodliwych substancji i zbędnych produktów przemiany materii. Dodatkowo ma działanie napotne. W związku z tym współczesna fitoterapia poleca go stosować pomocniczo w leczeniu chorób dróg moczowych i w niektórych zaburzeniach przemiany materii, zwłaszcza w okresie pokwitania. Osoby, które chcą oczyścić organizm z toksyn, również powinny włączyć do diety sok z łopianu. Wykazuje również właściwości napotne, dlatego świetnie sprawdzi się w przypadku leczenia chorób dróg moczowych, a także w okresie pokwitania.
korzystnie wpływa na skórę głowy
poprawia stan cery
wzmacnia cebulki włosów
ziołowy dodatek do kąpieli
Fitoterapeuci polecają łopian jako lekarstwo na złamania i zwichnięcia, bo „tłuczony korzeń przykładając, ból uśmierza”. Współcześni badacze okryli, że łopian zawiera lignany, które łagodzą stan zapalny, a co za tym idzie niwelują ból. Odwary i sok ze świeżego korzenia łopianu zalecane są więc w dolegliwościach bólowych, zwłaszcza tych o charakterze reumatycznm.
Łopian aplikowany na skórę w postaci okładów lub kąpieli na jego bazie hamuje silnie rozwój szkodliwych bakterii oraz grzybów chorobotwórczych i służy w leczeniu łagodnych zaburzeń czynności skóry, zwłaszcza na tle łojotokowym. Łopian może być stosowany zewnętrznie w leczeniu wyprysków, trądziku, świądu skóry, czyraków. Wspomagająco przy wypadaniu włosów, spowodowanym łojotokiem czy łupieżem. Wykorzystywany jako składnik płukanek, toników i kąpieli leczniczych. Zewnętrznie stosuje się go na źle gojące się rany, skórę- przy schorzeniach przewlekłych. To także środek wzmacniający cebulki włosowe.
Jeśli włosy są pozbawione blasku, łamliwe, wypadają i stają się coraz rzadsze, sięgnij po olej łopianowy. To sprawdzony sposób na bujną czuprynę. Olej z korzenia łopianu zregeneruje włosy także po zabiegach fryzjerskich. Można go stosować również w chorobach skóry głowy, takich jak łupież. Olej z łopianu można aplikować także na skórę. Odżywi ją, zapobiegnie powstawaniu zmarszczek, a także złagodzi zmiany trądzikowe. Przydaje się również do pielęgnacji skóry, zwłaszcza cery tłustej, oraz włosów przetłuszczających się i normalnych – wzmacnia je i nadaje piękny połysk, a także zwalcza łupież.