Olej arachidowy- zdrowy tłuszcz z fistaszków

Fistaszki zajadamy głównie pod dwiema postaciami – klasycznego masła orzechowego oraz w całości – jako słoną przekąskę. Poza tym tłoczy się z nich także wartościowy i smakowity olej arachidowy. Jak powstaje ten prozdrowotny tłuszcz i do czego go wykorzystać?

Orzeszki ziemne

Olej arachidowy, znany również jako olej z orzeszków ziemnych, staje się coraz powszechniej stosowanym i polecanym tłuszczem jadalnym, o bardzo charakterystycznych właściwościach i smaku. Wartości odżywcze ma dość zbliżone do oliwy z oliwek, natomiast specyficzne walory smakowe mogą wzbogacać wiele różnorodnych potraw. Wytwarzany jest z owoców rocznej rośliny o nazwie orzacha podziemna- Arachis hypogea, która jest samotnym członkiem rodziny bobowatych (Leguminosae). Orzacha po przekwitnieniu wypuszcza strąki, które kiełkują w dół do gleby i tam obradzają owocami, czyli właśnie orzeszkami ziemnymi. Fistaszki pochodzą z Ameryki Środkowej, prawdopodobnie z Brazylii, skąd dotarły do innych zakątków świata. Obecnie najwięcej fistaszków uprawiają Chińczycy, Amerykanie oraz Hindusi. Ci ostatni aż 80% pozyskanych fistaszków przeznaczają na produkcję oleju arachidowego, jednego z najczęściej stosowanych w ich kuchni tłuszczów. Orzechy ziemne nie są typowymi orzechami, ale należą do tej samej rodziny co groszek, soja, fasola czy bób. Charakter mają jednak zgoła orzechowy, dlatego całym świecie funkcjonują jako orzechy właśnie. Są twardsze od większości strączek i mają zdecydowanie orzechowy aromat.

Olej arachidowy

Olej arachidowy to tłuszcz roślinny tłoczony z orzeszków ziemnych. Jest bardzo aromatyczny i smaczny. Rafinowany wykazuje wysoką temperaturę dymienia i nie przesiąka do potrawy, dlatego bardzo dobrze sprawdza się w kuchni. Olej arachidowy nadaje się także idealnie jako surowiec kosmetyczny. Ma bogate właściwości pielęgnacyjne – goi podrażnienia, pomaga zlikwidować łupież, nawilża skórę, a nawet łagodzi bóle stawów. Uważać na niego muszą jednak alergicy, gdyż tak samo jak orzeszki ziemne bywa silnie alergizujący.

Skład, wartość odżywcza i działanie oleju arachidowego

Olej arachidowy dostarcza 884 kcal w 100 g. W jego skład wchodzą wielonienasycone kwasy tłuszczowe (32%), jednonienasycone kwasy tłuszczowe (52%) oraz nasycone kwasy tłuszczowe (16%). Zawartość poszczególnych tłuszczów może różnić się w zależności od pochodzenia i odmiany orzechów, z których pozyskano olej. Kwasy tłuszczowe występujące w oleju arachidowym w największych ilościach to:
– oleinowy (omega-9) – 36,4-67,1%,
– linolowy (omega-6) – 14-43%,
– palmitynowy – 8,3-14%,
– stearynowy – 1,9-4,4%,
– arachidowy – 1,1-1,7%.
Olej z orzeszków ziemnych praktycznie nie zawiera kwasów tłuszczowych omega-3, więc powinien być łączony w diecie z ich źródłami w celu uzyskania prawidłowej proporcji spożycia omega-6 do omega-3. Nadmiar kwasów tłuszczowych omega-6 w diecie nasila bowiem procesy zapalne i jest szkodliwy dla zdrowia. Oprócz kwasów tłuszczowych w oleju arachidowym znajdują się cenne dla zdrowia związki: antyoksydanty, witamina E (15,69 mg/100 g), fitosterole (207 mg/100 g), skwalen i kwas kumarowy. Sterole roślinne obecne w oleju arachidowym to głównie beta-sitosterol, kampesterol i stigmasterol. Związki te mają działanie przeciwnowotworowe. Olej ten posiada także wysoki poziom przeciwutleniających polifenoli, które umożliwiają neutralizację szkodliwego działania wolnych rodników, powodujących przewlekłe choroby, takie jak nowotwory czy chorobę Alzheimera. W swoim składzie zawiera również resweratrol, będący jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy, który może wchodzić w interakcje z różnymi hormonami, takimi jak angiotensyna. Pomaga on m.in. zmniejszyć ciśnienie krwi, a tym samym zmniejszyć szkodliwą presję na układ sercowo-naczyniowy.
Olej arachidowy posiada również potencjał ochrony zdrowia serca, gdyż dzięki wysokiej zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych – kwasu oleinowego, pomaga obniżyć poziom złego cholesterolu, przy jednoczesnym wpływaniu na zwiększanie poziomu dobrego cholesterolu. Pomaga tym samym uniknąć wielu ciężkich dolegliwości kardiologicznych, takich jak zwężenie tętnic wieńcowych, zawał serca, udar mózgu czy miażdżyca.

Olej arachidowy, a cukrzyca typu 2

Olej arachidowy może być pomocny w zapobieganiu cukrzycy typu 2. Badanie na szczurach udowodniło, że olej z orzeszków ziemnych zwiększa produkcję insuliny przez trzustkę. Hamuje też działanie prozapalnych cytokin. Badanie na myszach pokazało, że dieta bogata w kwas oleinowy z oleju arachidowego obniża poziom glukozy we krwi. Tego działania nie stwierdzono w przypadku diety wysokotłuszczowej bez kwasu oleinowego. Doświadczenie na szczurach, u których wywołano cukrzycę typu 2, wykazało, że włączenie oleju arachidowego do diety na 42 dni powoduje istotne obniżenie poziomu glukozy, hemoglobiny glikowanej i innych markerów wskazujących na cukrzycę. Stwierdzono także wzrost stężenia przeciwutleniaczy – glutationu i witaminy E. Według badaczy obniżanie poziomu glukozy we krwi przez olej arachidowy wynika z zawartości jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. Coraz więcej doświadczeń wskazuje na hiperglikemiczne działanie diety bogatej w nasycone kwasy tłuszczowe oraz jej wpływ na wywoływanie insulinooporności i zmniejszoną tolerancję glukozy. Natomiast oleje roślinne o wysokiej zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych są w coraz liczniejszych badaniach uznawane za użyteczne w kontroli glikemii i zapobieganiu cukrzycy typu 2. Obecne w olejach tokotrienole, tokoferole, oryzanol i fitosterole mogą również odpowiadać za działanie hipoglikemiczne tłuszczów roślinnych.

Olej Arachidowy

Olej z orzechów ziemnych.
Do spożycia na zimno.
Z pierwszego tłoczenia, nierafinowany.
Wysoka zawartość tłuszczów wielonienasyconych.

Sprawdź

Produkt dostępny w sklepie internetowym

Olej arachidowy w kuchni

Olej arachidowy znakomicie nadaje się do gotowania. Jest dostępny w kilku postaciach – tłoczony na zimno o wyraźnie orzechowym smaku i żółtej barwie, rafinowany – jaśniejszy i bezsmakowy oraz “prażony”, popularny w południowej i południowo-wschodniej Azji, o bardzo wyrazistym smaku orzechów, stosowany jako dodatek aromatyczny. Nierafinowany ma tak intensywny i cudowny smak, że grzechem byłoby nie używać go do sałatek choć od czasu do czasu. Rafinowany natomiast wyróżnia się wysoką temperaturą dymienia, nie zmienia smaku potraw i jest idealny do głębokiego smażenia, ponieważ nie wsiąka w składniki dania. Wysoka temperatura tłuszczu pozwala na szybkie smażenie, uzyskiwanie chrupkiej skórki na produkcie i małe wchłanianie oleju przez żywność. Olej arachidowy jest używany do smażenia i jako składnik sosów do sałatek, a także do produkcji szorteningów (tłuszczów utwardzonych używanych w piekarnictwie), margaryn i majonezu. W Indiach służy do wyrobu wegańskiej odmiany masła klarowanego ghee o nazwie vanaspati.

Olej z orzeszków ziemnych w pielęgnacji urody

W wielu źródłach można znaleźć bardzo różne zastosowania oleju arachidowego, również w zakresie pielęgnacji zdrowia i urody. Najważniejsze z nich:
-olejek z orzeszków ziemnych stosowany do masażu pomaga energetyzować ciało oraz złagodzić bóle stawów i mięśni,
-do walki z trądzikiem warto wypróbować mieszanki kilku kropel oleju z orzeszków ziemnych z 2-3 kroplami soku z limonki. Olej arachidowy działa również dobrze przy suchej cerze, a także wspomaga walkę z zaskórnikami.
-w celu eliminacji łupieżu poleca się czasem zastosowanie mieszanki oleju z orzeszków ziemnych z kilkoma kroplami olejku z drzewa herbacianego oraz sokiem z cytryny. Tak przygotowaną mieszankę należy równomiernie nałożyć na skórę głowy, pozostawić na 2-3 godziny, a następnie umyć włosy naturalnym szamponem bez sls i innych składników chemicznych. Jadalny olej arachidowy pomaga również zmniejszyć straty białka, pogrubia włosy, utrzymuje nawilżenie, zapobiega rozdwajaniu i wspomaga szybszą regenerację zniszczonych włosów.
-olej z orzeszków arachidowych pozwala łagodzić różne podrażnienia, szczególnie związane z wyraźnym łuszczeniem naskórka. Sprawdza się jako naturalny balsam łagodzący po opalaniu lub środek nawilżający do bardzo suchej i zgrubiałej skóry.
-jednym z zastosowań olejku jest nawilżenie i ochrona ust. W tym celu dokładnie wymasuj wargi miękką szczoteczką, przetrzyj je wilgotnym wacikiem, a następnie wmasuj w nie olejek arachidowy.

Przechowywanie

Olej arachidowy posiada stosunkowo długi okres przydatności do spożycia, jednak pod warunkiem, że będzie właściwie przechowywany. Tłoczony na zimno olej z orzeszków ziemnych może zachować swoje właściwości przez okres około roku, a jego rafinowana wersja zwykle może być wykorzystywana co najmniej przez 18 miesięcy, od terminu jego wytworzenia. Należy go jednak przechowywać w chłodnym i suchym miejscu, z dala od światła słonecznego.

Skutki uboczne stosowania oleju arachidowego

Pomimo swojego bogactwa zastosowań olej z orzeszków ziemnych nie dla wszystkich jest bezpieczny. Warto bowiem wiedzieć, że podobnie jak orzeszki ziemne zawierać może silne alergeny, wywołujące u niektórych silne wstrząsy anafilaktyczne. W przypadku alergii na orzeszki arachidowe generalnie należy również unikać spożywania oleju arachidowego, nawet w bardzo małych ilościach. Nie należy go również w takim przypadku stosować miejscowo na skórę.