Wapń – objawy niedoboru i nadmiar

Wapń jest odpowiedzialny za wiele bardzo ważnych funkcji w organizmie człowieka. Dodatkowo jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania komórek, skurczu mięśni, krzepnięcia krwi, a także wspomaga przemianę materii. Można go odnaleźć w kościach oraz tkankach.

Wapń jest podstawowym budulcem zębów oraz kości. Im więcej tego pierwiastka jest przyjmowanego w okresie dzieciństwa oraz młodości, tym większą masę kostną osiąga się w okresie jest stabilizacji, około 30. roku życia. Zaleca się spożywanie w tym czasie jak największych ilości tego składnika.

Natomiast po 50. roku życia tkanka ko powoli zaczyna ubywać tkanka kostna. W przypadku kobiet ten okres przypada na czas menopauzy, czego efektem jest demineralizacja szkliwa oraz kości. Warto pamiętać także o tym, że im więcej wapnia znajduje się w kościach, tym są trwalsze, a w związku z tym trudniej ulegają złamaniom.

Odpowiednie stężenie wapnia zapewnia radosny nastrój, szczęście i zdrowy sen, wzmacnia zdrowe zęby, usprawnia mięśnie, tworzy mocne kości, odprężone nerwy, a także poprawną krzepliwość krwi. Zarówno niedobór (hipokalcemia), jak i nadmiar (hiperkalcemia) tego pierwiastka jest niebezpieczny dla organizmu człowieka.

Wapń + K2 + D3

oddziałuje na produkcję kolagenu
wpływa na funkcjonowanie kości i chrząstki

Sprawdź

Produkt dostępny w sklepie internetowym

Wapń odpowiada za prawidłową kurczliwość mięśni, wspomaga pracę serca i działanie tkanki nerwowej, a także wspiera utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej. Dzięki możliwości aktywacji różnych enzymów bierze udział w procesie przemiany materii i krzepnięcia krwi. Okazuje się, że ten pierwiastek może także pomagać kontrolowanie ciśnienia krwi, co z kolei wiąże się z zapobieganiem nadciśnieniu. Wapń dodatkowo łagodzi symptomy zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Ponadto ten składnik ma znaczącą rolę w leczeniu niektórych odmian nowotworów, np. piersi u kobiet znajdujących się w okresie przedmenopauzalnym.

Wapń reguluje układ nerwowy oraz poprawia przekazywanie impulsów nerwowych.  Wpływa również na gojenie ran. Zasoby tego pierwiastka są odbudowywane 30 razy na dzień w niekostnych komórkach. Prawidłowy poziom tego składnika we krwi powinien wynosić od 2,1 do 2,6 mmol/l.

Wapń w surowicy krwi istnieje pod trzema postaciami: w formie zjonizowanej, w połączeniu z białkiem (zazwyczaj albuminą) oraz w kompleksach z dwuwodorowęglanami. Jest także bardzo ważnym elementem diety alergików, gdyż pomaga w łagodzeniu uczuleń skórnych czy pokarmowych. W postaci jonu jest absorbowany w jelicie cienkim oraz w małych ilościach w okrężnicy. Ten pierwiastek jest wchłaniany poprzez aktywny transport przez błonę komórkową. Z wiekiem ten proces jest znacznie słabszy.

Niedobór wapnia

Objawami niedoboru wapnia są bóle w stawach, drętwienie kończyn, skurcze mięśni, mrowienie oraz spowolnienie akcji serca. Z czasem pojawiają się także zaburzenia snu, krwotoki czy uszkodzenia w uzębieniu. Przy znacznym niedoborze tego pierwiastka mogą wystąpić trudności w chodzeniu, łamanie się kości, utykanie, problemy psychiczne (w tym stany lękowe czy depresja), a w przypadku dzieci – nieprawidłowy wzrost, krzywica czy nadmierna utrata zębów. Mogą także pojawić się zaburzenia snu (bezsenność bądź nadmierna potrzeba snu), zmęczenie oraz suchość skóry, wypadanie włosów czy łamliwość paznokci.

Odwapnienie może prowadzić do powstania choroby tężyczki. Objawia się ona bolesnymi skurczami mięśni, problemy ze snem, bólem głowy oraz mrowieniem. Ponadto brak tego pierwiastka daje szerokie pole do rozwijania się osteoporozy, czego wynikiem jest zwiększone ryzyka łamania kości oraz ubytek tkanki kostnej.

Hipokalcemia związana jest również z zaburzeniami syntezy hormonu przytarczyc (parathormonu), nieprawidłowym wchłanianiem tego składnika z układu pokarmowego, niedoborem magnezu i witaminy D, za dużym pozbywaniu się wapnia razem z moczem oraz jego nadmiernym magazynowaniu się w tkankach. Powodem wystąpienia niedoboru wapnia mogą być upośledzenie pracy jelit, niewydolność nerek, spożywanie w dużych ilościach alkoholu, herbaty czy kawy, przyjmowane leki, a nawet ciąża w przypadku której zwiększa się zapotrzebowanie na ten pierwiastek.

W przypadku podejrzenia hipokalcemii należy udać się do lekarza, który następnie przeprowadzi odpowiednie badania, a także, jeżeli jest to konieczne, przepisze stosowane suplementy. Dodatkowo pacjentki powinny sprawdzić, czy nie są w ciąży, gdyż to może być jeden z powodów niedoboru wapnia.

Źródła wapnia

Najbogatszym źródłem wapnia są żółte sery zawierające od 6 do 10 razy więcej wapnia niż w twarogu. Jednak w tym przypadku należy spożywać je w ograniczonych ilościach. Występuje on także w śmietanie oraz serkach topionych. W sytuacji, gdy ktoś posiada alergię na mleko krowie, może spożywać kozie oraz jego wyroby.

Równie dobrym źródłem są makrela, parmezan, sok pomarańczowy, sardynki, szproty kalarepa, łosoś, jogurt chudy, bakalie, suszone figi, jajka, brokuły, fasola, ser sojowy tofu, a także wapno do picia. Wapń można znaleźć także w kakao, pieczywie, mące czy kaszach gruboziarnistych. Ten pierwiastek występuje także w mandarynkach, czarnych porzeczkach, kiwi, pomarańczach czy jeżynach.

Nadmiar wapnia

Nadmierna ilość wapnia jest także niebezpieczna dla zdrowia. Symptomami są nudności, zaparcia czy brak apetytu, które mogą prowadzić do pojawienia się kamieni nerkowych czy obniżonego wchłaniania żelaza oraz cynku. Zbyt duża ilość tego pierwiastka występuje w czasie nadmiernego uwalniania go z kości czy pobierania z układu pokarmowego, a także wskutek wydalania za małej ilości tego składnika z moczem.

Osoby zażywające wapń nie powinny przekraczać dawki maksymalnie 4 g dziennie. Chorzy na kamicę nerkową czy tarczycę nie mogą bez konsultacji z lekarzem stosować takich preparatów. Dodatkowo pacjenci przyjmujący wapń, a potrzebujący terapii antybiotykowej powinny zgłosić ten fakt specjaliście, gdyż ten pierwiastek obniża poziom działania antybiotyku.

Nadmiar wapnia może powodować zaburzenia oddychania, a także blokować wchłanianie cynku, żelaza oraz innych ważnych minerałów. Dorośli potrzebują od 1000 do 1200 mg tego pierwiastka dziennie. Dlatego każde przekroczenie tej granicy może się wiązać z nieprzyjemnymi konsekwencjami. Natomiast kobiety w ciąży powinny przyjmować od 1200 do 1500 mg tego składnika na dobę.