Właściwości witaminy K2

Zapewne znajdzie się wiele osób, które nawet nie słyszały o jej istnieniu. Nic dziwnego. O witaminie K2 mało się mówi, a także rzadko uwzględnia się ją w diecie. A szkoda, bo jest to bardzo cenna witamina, która odgrywa ważną rolę w wielu aspektach zdrowotnych. Przyjrzyjmy się jej nieco bliżej.

Witamina K2

Kiedy dowiedzieliśmy się o jej istnieniu i jak wpłynęła na zdrowie całej ludzkości? Sama witamina K została odkryta w 1929 roku. Była to zasługa duńskiego naukowca Henrika Dama. Wówczas uważano ją tylko i wyłącznie za składnik odżywczy, który bierze udział w procesie krzepnięcia krwi. O tym odkryciu poinformowało niemieckie czasopismo naukowe, które nazwało witaminę K “Koagulationsvitamin”, skąd wziął się właśnie jej skrót.

Po jakimś czasie okazało się, że witamina K nie jest pojedynczym związkiem. Już na początku XIX wieku dentysta Weston Price zauważył, że pewien składnik znajdujący się w diecie chroni przed próchnicą zębów oraz niektórymi chorobami przewlekłymi. Wtedy nazwał go “Activator X”. Obecna nazwa tego składnika to witamina K2. Witamina K występuje pod postacią witaminy K1, czyli filochinonu, witaminy K2 – menachinonu i witaminy K3 – menadionu. Mimo, że wydawałoby się, że wszystkie witaminy z rodziny K działają podobnie, to jednak cechują się one różną aktywnością biologiczną, a także pochodzą z innych źródeł.

Witamina K2 – występowanie

Witamina K2 – gdzie występuje? Czy podobnie jak witamina K1 w produktach pochodzenia roślinnego? Otóż nie! Tworzona jest głównie przez bakterie w produktach poddanych fermentacji – serach, jogurtach, kefirach czy kapuście kiszonej. Jeśli nasz układ trawienny działa sprawnie i zachodzi równowaga flory bakteryjnej w jelitach, to również tam wytwarzana jest witamina K2. Ponadto występuje ona w znanych japońskich potrawach natto i miso. Ten “przysmak” otrzymywany jest z przefermentowanych ziaren soi. Co ważne, występuje tu witamina K2 MK-7, która w głównej mierze uczestniczyła w wielu badaniach nad właściwościami K2.

Witaminę K2 możemy także znaleźć w jajkach, wątróbce gęsiej lub tłustych produktach pochodzenia zwierzęcego. Należy jednak zauważyć, że produkty te powinny pochodzić od zwierząt karmionych trawą na wolnym wybiegu lub z chowów ekologicznych. Źródłem tej witaminy są także inne witaminy z grupy K, które w organizmie przetwarzane są na witaminę K2. Warto więc dodatkowo spożywać potrawy, które są bogatym źródłem witaminy K, np.: szpinak, brokuły czy jarmuż.

Również sama witamina K2 może występować pod różnymi postaciami. Postać MK-4 menachinonu produkowana jest przez drobnoustroje jelita czczego i jelita krętego ludzi oraz zwierząt. Żywność pochodzenia zwierzęcego również zawiera podtyp MK-4, podczas gdy sfermentowana żywność roślinna (natto i miso) zawiera podtypy od MK-5 do MK-14. Dla naszego organizmu byłoby najlepiej, gdybyśmy spożywali witaminę K2 pochodzącą z fermentowanych roślin, ponieważ podtyp MK-7 ma znacznie dłuższą aktywność biologiczną w organizmie niż postać MK-4. Podczas gdy MK-7 aktywna jest w organizmie nawet 72 godziny, w przypadku MK-4 czas ten skraca się do 3 godzin.

Jeśli nie mamy dostępu do potraw, w których znajduje się witamina K2 alternatywą może być przyjmowanie różnego rodzaju suplementów. Warto przyjmować zwłaszcza te, które zawierają dodatkowo witaminę D3. Obie te witaminy działają synergistycznie, a więc wzajemnie na siebie oddziałują, wzmacniając swoje działanie.

Witamina K2 – właściwości

Wszystkie witaminy z grupy K uczestniczą w procesie krzepnięcia krwi. Witamina K2 dodatkowo odpowiada m. in. za zdrowe kości, zapobiega zwapnieniom płytek miażdżycowych, redukuje ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia, a nawet nowotwór. Przyjrzyjmy się więc bliżej jej działaniu.

Jeszcze do niedawna uważano, że to jedynie witamina D odpowiada za zdrowe kości i zęby. Jednak w końcu zauważono, że witamina K2 odgrywa równie istotną rolę w utrzymaniu prawidłowego stanu naszych kości. W głównej mierze to właśnie od niej zależy funkcjonowanie osteokalcyn. Są to białka syntezowane w komórkach, które odpowiadają za tworzenie się kości. Wiążą one w kościach wapń, czyli podstawowy materiał budulcowy. Co ważne, osteokalcyny odpowiadają również za zdrowie jamy ustnej, stymulując wzrost nowej zębiny. Niedobór witaminy K2 może więc ostatecznie prowadzić do osteoporozy. W tym wypadku częściej zdarzają nam się złamania, a proces zrostu kości trwa o wiele dłużej. Jeśli wciąż nie jesteście przekonani do prozdrowotnych właściwości witaminy K2, warto wspomnieć o badaniach, które prowadzone były m. in. przez naukowców z University of Maastricht w Holandii. Badacze wykazali, że witamina K2 pełni bardzo ważną rolę w utrzymaniu odpowiedniej wytrzymałości kości u kobiet po menopauzie. Również wpływa ona na poprawę zawartości mineralnej kości i szerokości szyjki kości udowej.

Udowodniono również, że witamina K2 redukuje ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia. W jaki sposób? Jedną z przyczyn chorób sercowo-naczyniowych jest odkładanie się w naczyniach krwionośnych soli wapniowo-fosforanowych. Białko występujące w surowicy krwi, zwane MGP, wiąże te sole, uniemożliwiając ich odkładanie się w naczyniach. Jednak dla prawidłowego funkcjonowania tego białka potrzebna jest właśnie witamina K2. Jej niedobór uniemożliwi działanie MGP.

Wciąż przeprowadzane są nowe badania z udziałem witaminy K2. Jakiś czas temu odkryto także, że witamina ta może również pozytywnie wpływać na organizm osób walczących z nowotworami. Wyniki dwóch badań, przeprowadzonych w Japonii dowodzą, że witamina K2 nie tylko może redukować nawroty raka wątroby, ale także zwiększa przeżywalność chorych i wydłuża ich życie. Badania obserwacyjne wykazały także, że przyjmowanie witaminy K2 obniża ryzyko zachorowania na raka prostaty.

Jakie mogą być konsekwencje niedoboru witaminy K2?

Przede wszystkim, tak jak w przypadku całej rodziny witaminy K, niedobór może prowadzić do wystąpienia krwawień, częstych krwotoków czy problemów z gojeniem się ran. Brak witaminy K2 w organizmie objawia się również trudnościami w mineralizacji kości, a więc częstszymi złamaniami i rozwijaniem się osteoporozy. Kolejnym objawem jest zwapnienie tętnic, które może skończyć się nadciśnieniem, zatorami, a nawet zawałem. Wystarczy ok. 100 mikrogramów witaminy K2 w ciągu dnia, by zapobiec rozwojowi tych chorób.